Türkiye’nin Karadeniz’e açılan kapılarından biri olan Sakarya, sadece doğal güzellikleriyle değil, aynı zamanda renkli etnik yapısıyla da ziyaretçilerini büyülüyor. Şehir, adeta küçük bir mozaik gibi farklı kültürleri bir araya getiren tarihi geçmişiyle ön plana çıkıyor. Eğer Sakarya’nın mutfağında tadı damağınızda kalacak Laz böreğini, Boşnak mantısını ya da Çerkes pastasını denediyseniz, buranın sadece coğrafi değil, aynı zamanda kültürel anlamda da ne kadar zengin olduğunu fark etmişsinizdir!
Kimler Var, Kimler!
Şimdiye nazaran geçmişte daha çok duyduğumuz ‘Nerelisin?’ ya da ‘Kimlerdensin?’ gibi sorulara Sakarya’da sık sık rastlanılır. Çünkü Sakarya’nın etnik çeşitliliği, Osmanlı döneminden itibaren süregelen göç hareketleriyle şekillenmiştir. Kafkasya’dan gelen Çerkesler, Adige ve Abhazlar, Karadeniz’in hareketli halkları Lazlar ve Gürcüler, Balkanlar’dan göç eden Boşnaklar, Arnavutlar ve Pomaklar… Liste uzayıp gider! Bu grupların her biri Sakarya’nın kültürel dokusuna kendine özgü tatlar, gelenekler ve hikâyeler katmıştır. Dolayısıyla Sakarya’da etnik kimlik konusu oldukça merak edilen konulardan birisidir.
Özellikle Osmanlı-Rus savaşları sonrası Çerkeslerin ve Kafkas halklarının bölgeye yerleşmesi, Sakarya’da etnik çeşitliliğin temel taşlarından birini oluşturur. Bugün hala birçok köyde geleneksel Çerkes düğünlerine rastlayabilir, geleneksel kıyafetleriyle dans edenleri görebilirsiniz. Aynı şekilde, Balkan göçmenlerinin getirdiği müzik, yemek ve sosyal yaşam tarzı da Sakarya’nın her köşesinde kendini hissettirir.
Dil, Müzik ve Yemek: Sakarya’da Kültürler Harmanı
Birçok etnik grubun bir arada yaşaması, doğal olarak Sakarya’nın gündelik yaşamına da yansımıştır. Şehirde farklı diller konuşulmasa da, büyükannelerden torunlara aktarılan bazı kelimeler ve atasözleri, geçmişin izlerini taşır. Müzik konusunda da durum farklı değil! Geleneksel Kafkas danslarını, Laz tulumunu ya da Rumeli şarkılarını Sakarya’daki düğünlerde, festivallerde duymak oldukça olağan.
Tabii ki yemek kültürünü es geçmek olmaz! Eğer Sakarya’da yolunuz bir köye düşerse, size mutlaka bir kase “haluj” (Çerkes mantısı) ya da “kaşnika” (Laz böreği) ikram edilecektir. Balkan mutfağının efsane lezzetleri “boşnak böreği” ve “trileçe” de sofraların baş tacıdır.
Sakarya Bir Kültürel Renk Cümbüşü
Sakarya’nın etnik yapısı, sadece tarih kitaplarında değil, şehrin sokaklarında, mutfaklarında ve günlük yaşamında hissedilir. Her köşesinde farklı bir kültürel dokunun izlerini görebileceğiniz bu şehir, adeta bir kültür şöleni sunar. Eğer Sakarya’yı keşfetmek istiyorsanız, sadece doğasına değil, insanlarına da kulak vermelisiniz.
Kaynaklar
Erbil, K., & Yılmaz, G. (2018). Kültürel Miras Bağlamında Sakarya İlinde Yaşayan Etnik Grupların Türk Mutfağına Katkıları. Turizm Akademik Dergisi, 5(1), 276-285.
Eröz, M. (2011). Adapazarı’nın Teşekkülü. Istanbul Journal of Sociological Studies(7), 61-70.
https://sehirhafizasi.sakarya.edu.tr/adapazarinin-tesekkulu/
